Phân Biệt Các Loại Hạt Cafe Nguyên Chất Phổ Biến Tại Việt Nam

Các loại hạt cafe đều mang những đặc điểm kích thước, màu sắc, mùi vị, hương thơm, v.v… khác nhau, tạo nên bộ sưu tập cà phê đặc trưng không lẫn vào đâu được. Ví như Arabica thơm quyến rũ với vị chua thanh nổi bật, ít đắng thì Robusta đắng đậm hơn nhưng hương thơm lại lưu ngắn hơn.

Hiểu về tính chất của từng loại, sẽ là nền tảng đầu tiên giúp người yêu hạt cà thơm có thể đi sâu hơn về thế giới phong phú và đa dạng này. Để hiện thực hóa điều đó, hãy cùng The Local Beans phân biệt các loại cà phê hạt nguyên chất phổ biến tại Việt Nam qua bài viết bên dưới nhé!

Tại Việt Nam, cà phê được tập trung canh tác trên những vùng đất rộng lớn, tạo sản lượng tiêu thụ nội địa lẫn xuất khẩu gia tăng đáng kể trong những năm gần đây. Tại đây, bốn loại hạt cà phê chủ yếu được trồng và mỗi loại đều sở hữu những đặc tính riêng biệt. Sự khác biệt không chỉ nằm ở đặc điểm sinh học mà còn thể hiện qua hương vị và mùi thơm đặc trưng của chúng.

Tìm câu trả lời cho “Việt Nam có mấy loại hạt cà phê phổ biến?” và cách phân biệt các loại hạt

Hạt cà phê Arabica (cà phê chè)

Hạt cafe Arabica hay cà phê chè, là một trong hai loại cà phổ biến nhất trên thế giới. Cà phê Arabica, loại cà phê quý hiếm và có giá trị cao, luôn đòi hỏi điều kiện canh tác khắt khe. Để trồng cà phê Arabica, vùng đất cần đạt độ cao từ 1.500m so với mực nước biển, kết hợp khí hậu ôn đới mát mẻ quanh năm. Nhiệt độ lý tưởng cho sự sinh trưởng của Arabica dao động từ 5°C đến dưới 30°C, biên độ nhiệt chênh lệch nhỏ. Chính những yêu cầu phức tạp này khiến cà phê chè ít được trồng phổ biến ở Việt Nam (so với Robusta).

Cà phê Arabica từ các vùng địa lý khác nhau trên bản đồ cà phê thế giới, mang những hương vị đặc trưng riêng, và càng trồng ở khu vực có độ cao lớn, hương vị càng trở nên phong phú và ngon ngọt. Với chất lượng tuyệt hảo, hạt cà Arabica luôn được các thương hiệu nổi tiếng toàn cầu đánh giá cao, là sự lựa chọn hàng đầu của những người sành cà phê. Đặc biệt ở các nước Mỹ và Nam Mỹ, văn hóa cà phê rất ưa chuộng loại hạt này.

Tại Việt Nam, các loại cà phê Arabica được phân thành bốn giống chính: Bourbon (Moka), Typica, Caturra và Catimor. Trong số đó, Moka là loại cà phê có giá trị nhất, còn Catimor được ưa chuộng vì năng suất ổn định và có khả năng thích nghi tốt với điều kiện canh tác địa phương.

Hạt cà phê Moka

Moka là một giống cà phê nguyên chất có nguồn gốc sâu xa từ Yemen, sở hữu điều kiện trồng lẫn thu hoạch cực kỳ khắt khe, vì vậy mùi vị hạt cà này luôn được đánh giá là hấp dẫn bậc nhất thế giới. Trên khắp nước ta chỉ có vùng Cầu Đất là có đủ điều kiện để trồng giống cà phê nổi tiếng này. Với độ cao từ 1.500 – 2.000m so với mực nước biển và khí hậu mát mẻ quanh năm, kết hợp diện tích đất đỏ bazan màu mỡ, Moka Cầu Đất tạo ra hương vị cà phê đặc trưng không thể lẫn vào đâu được

Cà phê Moka tại Việt Nam nói chung và ở Cầu Đất nói riêng, không chỉ nổi tiếng với hương vị đắng nhẹ, chua thanh, mà còn được đánh giá cao vì hàm lượng cafein lớn hơn 1%, tạo trải nghiệm thưởng thức đầy phong phú và đẳng cấp với hậu vị kéo dài cho mỗi người dùng. 

Tuy nhiên, cà phê Moka cũng là một trong những giống cà phê khó trồng nhất, bởi khả năng chống sâu bệnh kém và năng suất thấp. Dẫn đến sản lượng cà phê Moka tại Việt Nam không nhiều và giá thành trên thị trường của chúng là khá cao.

Hạt cà phê Catimor

Catimor là giống cà Arabica được trồng nhiều nhất ở Việt Nam, nhờ khả năng chống sâu bệnh tốt, đảm bảo hương vị đậm đà và chua nhẹ, phù hợp với những người yêu thích hương vị mạnh mẽ. Mùi vị đặc trưng kể trên có được là bởi phép lai giữa hai giống Caturra và Timor Hybrid (Timor lại là sự lai tạo của dòng Robusta với Arabica). Việt Nam có một số vùng chuyên canh cà phê Catimor lớn như Lâm Đồng, Đắk Lắk, Đắk Nông, Quảng Trị, Nghệ An, Sơn La. Đề cập riêng về thị trường cà phê Việt Nam, Catimor có giá trị kinh tế cao hơn so với Robusta.

Hạt cà phê Robusta (cà phê vối)

Cà phê Robusta, hay còn gọi là cà phê vối, một loại cà phê chiếm ưu thế trên thị trường không chỉ ở Việt Nam mà còn chiếm tới một phần ba sản lượng cà phê toàn cầu. Ở Việt Nam, cà phê Robusta thích nghi tốt với điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng của Tây Nguyên, nơi có đất đỏ bazan màu mỡ và độ cao từ 800 – 1000m so với mực nước biển, giúp nó trở thành loại cà phê được sản xuất chủ đạo của quốc gia, chiếm đến 90% tổng sản lượng cà phê. 

Cà phê Robusta nổi bật với hương thơm nhẹ nhàng, không chua, vị đắng mạnh mẽ do có hàm lượng cafein cao (từ 3 – 4%). Khi pha, nước cà phê có màu nâu đậm. Đặc trưng của Robusta là vị đắng đặc trưng, do quá trình chế biến không qua lên men mà sử dụng phương pháp sấy khô trực tiếp, giữ lại hương vị đậm đà. Tuy nhiên, vị đắng này cũng khiến Robusta kém được ưa chuộng tại thị trường châu Âu.

Có hai biến thể chính của hạt cà phê Robusta:

• Robusta sẻ (Robusta thuần chủng): Loại này có hạt nhỏ, cứng và nặng. Sở hữu hương vị đậm đà và nồng nàn, thường chỉ phù hợp với những người sành cà phê.
• Robusta cao sản: Là loại được lai tạo để tăng năng suất và khả năng chống chịu sâu bệnh. Mặc dù vậy, hương vị của nó không đậm đà bằng Robusta sẻ, thường được trồng rộng rãi để cung cấp nguyên liệu cho sản xuất cà phê hòa tan.

Tóm lại, Robusta là loại cà phê có năng suất cao, chi phí sản xuất thấp, dễ trồng và được nhiều doanh nghiệp cà phê lựa chọn. Hiện nay, nó đã trở thành loại cà phê phổ biến, đáp ứng nhu cầu của đa số người tiêu dùng nội địa lẫn quốc tế.

Hạt cà phê Culi

Chính xác thì hạt cà phê Culi không phải là một giống loại cafe như cách phân loại ở trên, đây chỉ là tên gọi để chỉ hạt cafe tươi đặc trưng của cả 2 giống Arabica và Robusta.

Cafe Culi (cafe Bi – peaberry) chính là những hạt cà phê bị đột biến trong vô vàn những hạt cà bình thường. Giữa vô vàn hạt cafe Robusta, cafe Arabica luôn có 2 hạt trong một trái sẽ xuất hiện những trái bị đột biến chỉ có một hạt duy nhất với tỉ lệ đột biến rất thấp (dưới 5%). Những trái Culi sẽ được phân loại trong quá trình thu hoạch và xử lý riêng. Vì những hạt cafe đột biến này chứa lượng cafein cao đặc biệt nên sẽ mang đến những hương vị, mùi thơm khác nhau, thường là đắng hơn, béo hơn, đậm đà hơn và vị đắng kéo dài.

Ví dụ, hạt cà phê Culi Robusta thì sẽ có vị đắng mạnh hơn Robusta thông thường, màu nâu sóng sánh kèm mùi hương thơm nhẹ. Còn cà phê Culi Arabica thì lại có vị chua thanh độc đáo và mùi hương nồng nàn rõ ràng hơn loại Arabica thông thường. Bởi Culi là một dạng hạt đột biến của những giống cà phê thông thường nên sản lượng rất thấp, giá thành vì vậy cũng rất cao.

Hạt cà phê Cherry

Hạt cà phê Cherry hay còn gọi là cà phê mít, một giống cà thơm đặc biệt năng suất, dễ chăm sóc, khả năng chống sâu bệnh và chịu hạn cực tốt, thậm chí không cần tưới nước vẫn có thể sinh trưởng bình thường. Tuy có ưu điểm vượt trội như vậy nhưng hạt cà Cherry lại không phổ biến vì hương vị đặc trưng của nó là vị chua, ít có mùi vị đắng đặc trưng.

Cherry có 2 giống chính là Liberia và Excelsa. Hạt cà phê Cherry có màu vàng sáng bóng rất đẹp và đặc trưng, khi pha có mùi thoang thoảng dễ chịu, vị chua đặc trưng tạo cảm giác sảng khoái. Chính vì vậy, Cherry trở thành loại cafe rất phù hợp cho phái nữ.

Trên thực tế thì Cherry được trồng rất hạn chế do nhu cầu thấp, thường thì người tiêu dùng sẽ trộn hạt cafe Cherry chung với Robusta hoặc Arabica để tăng mùi hương thơm hay tăng vị chua giảm vị đắng tùy nhu cầu của người uống.

Ngoài ra cây cà phê mít còn là được sử dụng làm nguồn gốc ghép để ghép với Robusta, vừa tận dụng được khả năng kháng sâu bệnh, khả năng chịu hạn, năng suất của giống cafe này vừa giữ được mùi vị thơm ngon đặc trưng của cà phê Robusta.

Sự phối trộn giữa các loại hạt cafe Việt Nam: Robusta và Arabica

Trên thế giới cũng như tại Việt Nam, cà phê Arabica và Robusta là hai trong các loại hạt cà phê được trồng phổ biến nhất. Khắt khe hơn cà phê Robusta, Arabica đòi hỏi được gieo trồng ở những vùng đất có độ cao và có khí hậu mát mẻ hơn. Thời gian để trồng và thu hoạch hạt cà cũng lâu hơn nhưng sản lượng lại thấp hơn. Chính vì vậy Arabica cho ra hạt cà phê có mùi vị thơm ngon đi kèm giá thành cao gấp đôi so với cà phê Robusta.

So với Arabica thì cà phê Robusta được xem là khá “dễ tính”, chúng ưa thích điều kiện khí hậu ấm và khô hơn. Loại cà phê này có vị đắng chát, chứa nhiều cafein và nồng hơn, nên khá thích hợp cho phái nam. Còn cà phê Arabica rất thơm, ít đắng, có vị chua thanh, lượng cafein ít hơn nên thường được nữ giới ưa chuộng. 

Sự kết hợp giữa Arabica và Robusta sẽ tạo nên sự cân bằng, phong phú và đặc sắc cho tách cà phê. Hương thơm của Arabica hòa quyện với sự đậm đà của Robusta sẽ tạo nên một loại cà phê hoàn hảo và phù hợp với khẩu vị của người Việt Nam.

Tuỳ thuộc vào sở thích và khẩu vị của mỗi người, bạn có thể “mix” chúng theo tỷ lệ hợp lý để tạo nên tách cà phê chuẩn vị. Ví như gu cà phê của bạn là đắng thì tỷ lệ pha trộn 30% Arabica 70% Robusta là hợp lý. Thưởng thức dòng sản phẩm cà phê được phối trộn giữa Arabica và Robusta nguyên chất, bạn sẽ có thêm có trải nghiệm mới về sự phong phú, tính mới lạ trong thế giới cà phê.

Mua hạt cà phê ngon, nguyên chất ở đâu chuẩn vị?

Đây là câu trả lời khó vì cà phê là một loại nông sản có sản lượng vô cùng lớn và được trồng rộng khắp ở nhiều vùng trên khắp đất nước ta, số lượng nhà cung cấp cà phê ở nước ta vì vậy cũng rất lớn.

Chất lượng hạt cà thơm vì vậy cũng phân hoá đa dạng, ngon có dở có, có nơi bán rất chất lượng, có nơi thì lại lừa gạt lòng tin người tiêu dùng để tăng lợi nhuận bằng cách trộn nhiều tạp chất kém chất lượng rồi bán giá cao.

Để chọn mua cà phê hạt đảm bảo tạo sự ưng ý, việc trải nghiệm trực tiếp và tìm tòi là không thể thiếu. Một số tiêu chí cần xem xét khi tiến hành mua các loại hạt cafe bao gồm:

• Nguồn gốc xuất xứ: Đây là yếu tố cốt lõi khi chọn mua hạt cà phê. Mỗi vùng trồng cà phê mang những đặc trưng riêng biệt từ cách canh tác đến hương vị cà phê, phản ánh ảnh hưởng của thổ nhưỡng và khí hậu. Hãy tìm hiểu kỹ lưỡng về nguồn gốc, nơi trồng, thông tin trang trại, cách chế biến, loại giống, và thời gian trồng thu hoạch. Thông tin càng đầy đủ sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về hạt cà phê và tránh mua phải sản phẩm kém chất lượng hoặc có tạp chất.
• Thông tin sản phẩm: Kiểm tra ngày rang của hạt cà. Cà phê được coi là tươi khi được rang trong khoảng từ 7 đến 10 ngày. Sau thời gian này, chất lượng cà phê sẽ giảm dần.
• Thương hiệu nhà cung cấp: Chỉ có thể tin tưởng vào thông tin nếu nó đến từ một nhà cung cấp uy tín và có thương hiệu trên thị trường cà phê.
• Giá bán: Mặc dù giá cả quan trọng nhưng không phải là yếu tố duy nhất. Cà phê có giá khác nhau tùy thuộc vào đối tượng thưởng thức. Cà phê pha trộn hoặc cà phê rang lâu có thể phù hợp với những người mới làm quen với cà phê và không muốn chi tiêu nhiều. Ngược lại, cà phê ngon và đắt tiền thường dành cho những người am hiểu và đam mê cà phê. Tuy nhiên, quyết định mua cà phê không chỉ dựa trên giá cả mà còn dựa trên sở thích cá nhân, niềm đam mê và tình cảm bạn dành cho loại cà phê đó, cùng với thông tin khách quan về sản phẩm và nhà cung cấp.

1kg cà phê hạt giá khoảng bao nhiêu?

Giá 1kg cà phê hạt nguyên chất phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loại hạt, chất lượng, phương pháp rang và xay, thương hiệu và địa điểm bán. Theo kết quả tìm kiếm trên Internet, giá cà phê hạt nguyên chất bán lẻ tại Việt Nam thường giao động từ 100.000 đồng đến 3.250.000 đồng cho một kg. Trong đó, loại cà phê hạt nguyên chất Robusta sẽ từ 100.000 đồng, cà phê Arabica từ 140.000 đồng, Culi từ 280.000 đồng, Moka với giá 380.000 đồng. Cà phê chồn thì đắt hơn, lên đến 3.250.000 đồng/kg.

Thay lời kết

Cà phê thực sự là một thế giới hương vị đa dạng, phong phú đang chờ chúng ta thưởng thức và khám phá. Trên đây là một số thông tin bổ ích khi tìm hiểu về các loại hạt cafe nguyên chất hiện nay, hy vọng The Local Beans đã giúp bạn có thêm nhiều kiến thức về thế giới cà phê lẫn phục vụ việc chọn lựa loại cà phê phù hợp với khẩu vị của bản thân.